Mini słowniczek zucha

Alarm mundurowy – sygnał lub rozkaz wzywający np. obóz lub drużynę do jak najszybszego stawienia się w wyznaczonym miejscu w pełnym umundurowaniu. Alarm pozwala zebrać się szybko w wyjątkowej sytuacji, a także uczy karności oraz utrzymywania porządku (zwłaszcza na obozie).

Czuj! – tradycyjne pozdrowienie zuchów.


Druh/druhna – zwyczajowe określenie harcerza czy instruktora, stosowane zwłaszcza przy zwracaniu się do siebie (np. druhu Piotrze) lub mówieniu o innym harcerzu lub instruktorze (np. druhna Ewa powiedziała…).

Drużynowy – instruktor harcerski kierujący drużyną lub gromadą zuchową, który ma wiedzę i umiejętności potrzebne do wychowania i opieki nad dziećmi i młodzieżą.

Gromada zuchowa – podstawowa jednostka organizacyjna w ZHP skupiająca ok. 15–25 zuchów; składa się z kilku szóstek.

Gwiazdka zuchowa – określenie stopnia „wtajemniczenia” zucha. W ZHP są trzy gwiazdki: zuch ochoczy, sprawny i gospodarny; ich nazwy najlepiej charakteryzują poziom, jaki musi osiągnąć zuch, aby zdobyć kolejną gwiazdkę. Zuch zdobywa gwiazdki po kolei, realizując zadania ustalone wcześniej z drużynowym. Na znak zdobycia gwiazdki odnawia swoją Obietnicę Zucha, a na mundurze zakłada pod znaczkiem zucha, na pasku w barwach gromady, białą gwiazdkę.

Hufiec – jednostka organizacyjna ZHP obejmująca gromady zuchowe, drużyny i szczepy działające najczęściej na terenie jednej miejscowości, dzielnicy miasta lub gminy. Na czele hufca stoi komendant hufca.

Iskra (iskierka, iskra przyjaźni) – zwyczaj harcerski stosowany w harcerskim kręgu: prowadzący (np. drużynowy) puszcza „iskrę”, która polega na uściśnięciu dłoni stojącej w kręgu obok osoby; po otrzymaniu „iskry” każda osoba musi uścisnąć dłoń kolejnej osoby, w ten sposób „iskra” zatacza całe koło, wracając do prowadzącego; przekazywanie odbywa się w ciszy, czasami w momencie uściśnięcia dłoni wypowiada się harcerskie pozdrowienie „Czuwaj!”.

Komendant – szef jednostki organizacyjnej ZHP: szczepu (komendant szczepu), hufca (komendant hufca), chorągwi (komendant chorągwi) lub osoba kierująca obozem harcerskim (komendant obozu) bądź kolonią zuchową (komendant kolonii).

Kominek – forma podobna do ogniska, ale odbywająca się w pomieszczeniu zamkniętym, przy świecach.

Obietnica Zuchowa - najważniejszy dla zucha, uroczysty obrzęd, podczas którego zuch wypowiada słowa Obietnicy Zucha i otrzymuje znaczek zucha.  

Oboźny – osoba pilnująca porządku i dyscypliny na obozie.

Pierścień – element umundurowania spinający chustę.

Prawo Zucha – zbiór najważniejszych zasad obowiązujących wszystkie zuchy. Prawo Zucha liczy sześć punktów.

Przyboczny – starszy harcerz lub instruktor ZHP pomagający drużynowemu w prowadzeniu drużyny.

Sprawność zuchowa – zdobyta przez zucha i udowodniona działaniem umiejętność, wiedza. Sprawności zuchy zdobywają indywidualnie i całą gromadą. Zdobywając sprawności zespołowe na zbiórkach gromady, zuchy bawią się (np. w listonoszy, leśników, podróżników, Indian) i przez zabawę w kogoś lub w coś zdobywają nowe umiejętności i wiedzę. Sprawności indywidualne zuchy zdobywają samodzielnie, realizując kilka zadań dotyczących zwykle swoich zainteresowań (np. mistrz gier i zabaw). Zdobyte sprawności zuchowe oznacza się kolorowymi trójkątnymi emblematami na prawym rękawie munduru zucha.

Strażnik ognia – funkcja honorowa pełniona przez harcerza podczas ogniska harcerskiego; zadaniem strażnika ognia jest utrzymywanie ognia – tak aby ognisko nie zgasło.

Szóstka – grupa kilku zuchów, wykonująca razem zadania podczas zbiórki zuchowej, na czele z szóstkowym.

Szóstkowy – zuch stojący na czele grupy kilku zuchów (szóstki zuchowej).

Warta – służba pełniona zwykle na obozie przez harcerzy, której celem jest pilnowanie terenu obozu; wbrew pozorom warta ma znaczenie głównie wychowawcze. Warta honorowa – straż honorowa pełniona zazwyczaj podczas oficjalnych uroczystości, np. przy pomniku.

Zuchy – członkowie ZHP w wieku 6–10 lat.